Der längste Tag – Filmografie van de landingen in Normandië

Filmbesprekingen

The Longest Day, geregisseerd door Darryl F. Zanuck, Ken Annakin, Andrew Marton, Bernhard Wicki en Gerd Oswald, was de eerste speelfilm over de landing in Normandië. De titel was geïnspireerd op een uitspraak van generaal Rommel, commandant van het Duitse Legergroep B in Noordwest-Frankrijk tijdens de landing in Normandië. Veel critici vinden deze film hyperrealistisch vergeleken met het verhaal van D-Day.

Het is tijd om de zaken recht te zetten: nee, The Longest Day is niet helemaal trouw aan de historische realiteit van D-Day. Nee, The Longest Day is niet de beste oorlogsfilm die ooit is gemaakt, om de redenen die ik hieronder uiteen zal zetten. Waarom was de film dan zo succesvol, ondanks een groot aantal historische fouten? Hoe is het gelukt om de landing in Normandië te ‘vangen’?

Niet alle scènes in de film zijn historisch onjuist. Het moet natuurlijk gezegd worden dat deze drie uur durende film de enige is die de landingen in Normandië in hun geheel presenteert. Het is jammer dat bepaalde scènes zijn opgenomen op een manier die ver afstaat van de historische feiten, ondanks de aanwezigheid van veteranen in de gelederen van de militaire adviseurs. Deze film vertelt het verhaal van de landing in Normandië, maar helaas op een manier die geen respect heeft voor de geschiedenis.

Als onderdeel van mijn onderzoek naar de landingen in Normandië ontmoette ik veteraan Maurice Chauvet, die deel uitmaakte van het eerste bataljon mariniers (het beroemde Commando Kieffer) en die op 6 juni 1944 op Sword Beach landde. Als onderdeel van onze gesprekken spraken we over de films die over D-Day zijn gemaakt. Hij legde me uit hoe deze speelfilm, waaraan hij meewerkte, tot stand was gekomen. Als militair adviseur (samen met andere veteranen van 6 juni 1944, waaronder Philippe Kieffer, leider van de Franse commando-eenheid) was het zijn rol om de filmmakers en acteurs te informeren over de historische en militaire details van het verloop van Operatie Overlord. Hij vond echter dat de filmploeg te veel vrijheden nam met de geschiedenis en besloot het filmteam te verlaten voordat de film in de bioscoop werd uitgebracht.

De fouten van de film

In mijn zoektocht naar de historische waarheid in detail, wil ik deze fouten op deze website presenteren, om bepaalde feiten die ten onrechte als historische realiteit zouden kunnen worden beschouwd, te herstellen. Hier zijn enkele van de fouten in de film “The Longest Day”.

• De geschiedenis van de Franse troepen opnieuw uitgevonden

Bij zonsopgang op dinsdag 6 juni 1944 hadden de Vrije Franse troepen onder het bevel van majoor Kieffer en behorend tot het 1ste B.F.M. Commando nr. 4 onder andere de opdracht om de stad Ouistreham, sector Sword Beach, te bevrijden. Maurice Chauvet nam deel aan de aanval als onderdeel van de K Gun sectie. In de film landden de Franse soldaten, die op hetzelfde moment landden als Lord Lovat’s beroemde doedelzakspeler Bill Millin, op Franse bodem met Amerikaanse landingsvaartuigen van het LCVP-type, waarvan de meeste dateerden uit de jaren 1960. In werkelijkheid landden de Franse soldaten in Normandië met schuiten die waren uitgerust met twee opklapbare opritten die vanaf de boeg van het schip werden gelanceerd, type LCI’s.

Links een LCI-type aak gebruikt door het Kieffer commando op Sword Beach en rechts een LCVP aak (hoewel het LCA heet, wat een ander type vaartuig is) gebruikt in de film The Longest Day.

Eenmaal op het strand moesten de Franse commando’s het casino innemen, vroeger een groot luxueus gebouw, maar dat de Duitsers voor D-Day hadden verwoest om er een echt kazematfort op te zetten. Het casino was nooit een gebouw met meerdere verdiepingen zoals in de film: het was een betonnen bunker beschermd door machinegeweren en antitankkanonnen van niet meer dan drie of vier meter hoog.

In de film, tijdens de aanval op het casino (die werd gefilmd in Port-en-Bessin), naderen nonnen de gevechten en beginnen de troepen te behandelen tijdens de strijd. Maar er waren nooit nonnen op die tijd en plaats tijdens de aanval.

Maurice Chauvet vertelt: “Het casino was niet meer dan een bunker van waaruit de Duitsers schoten. Er was nooit een grote barak van 80 meter hoog, of nonnen midden in een gevecht! Voor D-Day vernietigden de Duitsers het casino en goten er beton voor in de plaats. Vandaag de dag is de bunker vernietigd.“

Foto van de casino bunker aangevallen door de Fransen bij Ouistreham Riva-Bella op 6 juni 1944. 

• Sainte-Mère-Eglise

In de vroege uren van dinsdag 6 juni 1944, toen de luchtlandingstroepen van de 82ste en 101ste Amerikaanse Divisies parachuteerden boven Normandië, werden veel eenheden op de verkeerde plaats gedropt, soms meer dan veertig kilometer van hun doel (Amerikaanse parachutisten van de 101ste Luchtlandingsdivisie werden bijvoorbeeld gevonden bij Pointe du Hoc). Sommige eenheden parachuteerden boven Sainte-Mère-Eglise en de film “The Longest Day” vereeuwigde John Steele, die zich bijna vier uur lang aan de kerktoren vastklampte.

In dit deel van de film vallen enkele tientallen Amerikaanse parachutisten op het dorpsplein en gaan een vreselijk handgevecht aan met de Duitsers. In werkelijkheid waren de parachutisten die op het dorpsplein vielen echter op de vingers van één hand te tellen: de meeste luchtlandingssoldaten kwamen aan in tuinen of in steegjes rond het kerkplein. We zien dus opnieuw een dramatisering van het D-Day verhaal, en in dit geval een dramatisering van de feiten.

• De magistrale stormloop

De landingen worden op een zeer onrealistische manier getoond. Vooral op Omaha Beach lijken de mannen alleen tegengehouden te worden door een betonnen muur (veel groter dan de werkelijke grootte). Meer dan 90% van de eerste aanvalsgolven werd weggevaagd in de eerste paar minuten van de aanval.

Wanneer in de film twee vliegtuigen van de Luftwaffe neerstorten op de stranden Gold en Juno, rukken de geallieerde soldaten landinwaarts op zonder door iets tegengehouden te worden. In werkelijkheid kregen de Anglo-Canadese troepen te maken met extreem zwaar vuur dat hen vertraagde en de Geallieerden leden zware verliezen op D-Day, vooral op Juno Beach.

Het strand van Saleccia op Corsica, waar de landing op Omaha Beach werd gefilmd voor The Longest Day.

De meeste schepen die in de film worden gebruikt zijn landingsvaartuigen van het Amerikaanse leger uit 1960, moderne schepen ten tijde van het filmen (het filmen vond plaats op het strand van Saleccia op Corsica) en die veel verschillen van de landingsvaartuigen die in 1944 werden gebruikt tijdens de landing in Normandië.

• Symbolen in plaats van realisme

Wat kunnen we leren van deze film? Het belangrijkste om te onthouden is dat het eerder symbolen overbrengt dan exacte foto’s van de gebeurtenissen van 6 juni 1944: het obstakel van een muur die, eenmaal doorbroken, het hele strand van Omaha toelaat om de troepen te evacueren symboliseert de Amerikaanse moeilijkheden op dit punt, maar weerspiegelt niet de strikte realiteit. “The Longest Day” gebruikt beelden van cultzinnen en belangrijke, memorabele momenten in de landingen op D-Day om een algemeen idee te geven.

The Longest Day” moet ook gezien worden als een werk van zijn tijd: 1962. Midden in de Cubacrisis, een symbool van de Koude Oorlog, probeerde Amerika zijn zelfvertrouwen te herwinnen en de herinneringen aan een rechtvaardige oorlog, gewonnen met de hulp van zijn bondgenoten, nieuw leven in te blazen. Voor deze film zetten de regisseurs het zware geschut van de Amerikaanse cinema in: Richard Burton, John Wayne, Henry Fonda en Robert Mitchum: charismatische symbolen van een zegevierend Amerika, op een moment dat het hen het meest nodig heeft. Historische accuratesse kwam op de achtergrond te staan: overwinningen waren nodig, geallieerde hulp was nodig en als er obstakels opdoken (zoals Omaha Beach), moest de nadruk liggen op de moed van de mannen die, ondanks tegenslag, doorzetten.

Wat het geweld van de oorlogsscènes betreft, laat deze film de gruwelijkheid van de oorlog maar heel licht zien in vergelijking met wat we tegenwoordig gewend zijn op onze schermen te zien. Toen de film werd opgenomen, in de jaren ’60, werden de gevechtsscènes in de film als moeilijk beschouwd, terwijl onze ogen als hedendaagse kijkers veel meer geweld gewend zijn. Het principe van absoluut realisme in oorlogsfilms ontstond aan het einde van de 20e eeuw, in de jaren 1990. De twee belangrijkste voorbeelden zijn Saving Private Ryan en Band of Brothers: deze films tonen een wrede, gewelddadige oorlog die je de adem beneemt. Vanaf dat moment kreeg historisch realisme de overhand, onmiddellijk gevolgd door het realisme van de gevechten, wat niet het geval was toen The Longest Day werd gemaakt. Maar misschien moesten we meer dan 50 jaar na de gebeurtenissen wachten om te kunnen accepteren dat we de Tweede Wereldoorlog in de bioscoop zagen, op een rauwe en onopgesmukte manier.

Terug naar Filmografie menu